ไม่จบง่ายๆ สังคมขอให้ “ก็อตซิลล่า” กลับบ้าน-อุทยานยันคืนไม่ได้

รายการโหนกระแสวันที่ 31 มี.ค. 64 "หนุ่ม กรรชัย กำเนิดพลอย" ในฐานะผู้ดำเนินรายการ ผลิตในนามบริษัท ดีคืนดีวัน จำกัด ออกอากาศทุกวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 12.35 น. ทางช่อง 3 กดเลข 33 สัมภาษณ์ มานพ เอ็มสรรค์ เจ้าของลิง สมรักษ์ เอ็มสรรค์ หรือ น้องตู้เซฟ เจ้าของลิง, ตั้ม ทศพร กลั่นแก้ว ประสานงานองค์กรสิทธิสัตว์แห่งประเทศไทย อีกฝั่ง มัชฌมณ แก้วพฤหัสชัย นายสัตวแพทย์ชำนาญการ หัวหน้าศูนย์ช่วยเหลือสัตว์ป่าที่ 2 (กระบกคู่), นาวี ช้างภิรมย์ นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ หัวหน้าชุดเหยี่ยวดงที่ 3, ธานี วงศ์นาค นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ ผู้อำนวยการส่วนคุ้มครองสัตว์ป่า

โทรไปหากรมอุทยานแห่งชาติจริงๆ?
สมรักษ์ : ใช่ครับ แม่เป็นคนโทรไป แต่ใครรับสายไม่ทราบเลย เพราะแม่เป็นคนประสานไป คุยกับใครไม่ทราบ

รู้มั้ยลิงแสมเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง?
สมรักษ์ : รู้ครับ แต่ตอนนั้นน้องมาตัวเท่ากำมือ ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้

อุทยานบอกไม่เป็นไรให้เลี้ยงไปก่อน เดี๋ยวออกใบให้ เราก็เลี้ยงมา เลี้่ยงยังไงถึงอ้วนขนาดนั้น?
สมรักษ์ : เราเลี้ยงมาปกติเลย เหมือนเรากินผักเขาก็กินผักตามเรา เรากินผลไม้ เขาก็กินตามเรา มีบางส่วนที่เขาอยากลองกิน อย่างเรากินข้าวเหนียวไก่ย่าง เขาอยากลองเราก็ให้ลอง แต่นานๆ ที

ตอนอยู่ล่ามโซ่มั้ย?
สมรักษ์ : ที่บ้านจะปล่อยเลย พื้นที่เปิดให้เขา

เลี้ยงยังไง เห็นว่าพ่อเลี้ยงเหมือนลูก เลี้ยงเหมือนเซฟเลย จริงมั้ย?
มานพ : ดูแลเขาเหมือนคน หัดให้เขากินทุกอย่างที่เรากิน เขาเชื่อง

ให้อาหาร ให้นม จนสุดท้ายเขาอ้วนขึ้นมา?
สมรักษ์ : ด้วยฮอร์โมนน้องด้วย น้องเริ่มโต อีกอย่างพ่อแม่เราทำงาน ทุกเช้าจะมีเวลาพาเขามาออกกำลังกาย แต่พอเขาอยู่ร้านก็ไม่สามารถพาไปไหนได้ ให้เขาดูโทรศัพท์ เปิดยูทูปให้ดูปกติ เหมือนคนเลย

มานพ : พ่อวางของให้กิน

สมรักษ์ : พ่อแม่ดูแลตลอด ไม่เคยห่างแม้แต่นิดเดียว

มานพ : อยู่ด้วยกันตลอด

เคยกัดเรามั้ย?
สมรักษ์ : ตอนเด็กเคยกัด เพราะเราศึกษากัน ก็บอกว่าห้ามกัดนะ ถ้ากัดจะตี แต่ส่วนมากแค่หมั่นเขี้ยวแง่มๆ เล่น

3 ปีที่ดูแล เคยมีใครมาพูดกับเรามั้ยว่าเลี้ยงไม่ได้?
สมรักษ์ : ไม่มีนะ

มานพ : ไม่มีเลย

ตอนนี้ก็อตซิลล่าไปอยู่ฝั่งคุณหมอดูแล ตรงนั้นเป็นอะไร?
มัชฌมณ : เป็นแหล่งที่พักพิงสัตว์ ช่วยเหลือกรณีมีเคสแบบนี้ ลิงพลัดหลง บาดเจ็บ แล้วมีประชาชนติดต่อทางกรม ติดต่อให้ไปดูแล และเอามาอยู่ที่นั่น

ตกลงลิงแสม ยืนยันว่าไม่สามารถเลี้ยงได้?
นาวี : จริงๆ สัตว์ป่าคุ้มครอง ขออนุญาตครอบครองได้ แต่เปิดเมื่อปี 2535 ปัจจุบันไม่มีตรงนั้น มันหมดไปแล้ว อีกอย่างลิงแบบนี้สามารถขออนุญาตเพาะพันธุ์ได้ แต่ต้องมีพ่อแม่พันธุ์ที่ถูกต้องก่อน

ลิงตัวนี้พี่ไปเอามา เหตุการณ์เกิดอะไรขึ้น?
นาวี : อย่างที่ทราบเป็นข่าวออกไป ทางสัตวแพทย์เขาเห็นว่าลิงอ้วนผิดปกติ อยากไปแนะนำเรื่องสุขภาพ ต้องทำยังไง จนท. ก็ออกไป พอไปเจอคุณลุง ก็สอบถามความเป็นมา เป็นลิงพลัดหลง ซึ่งตรงนี้เราก็ดูแล้วเป็นการช่วยชีวิต เข้าข่ายข้อยกเว้นของกฎหมาย ทำได้ แต่หลังช่วยเหลือแล้วหน้าที่ประชาชนต้องไปลงบันทึกประจำวันที่สน.ท้องที่ก่อน เพื่อยืนยันว่าไม่มีเจตนาครอบครอง และโทรสายด่วนกรมฯ ให้มารับกลับไป

มานพ : จำเบอร์ไม่ได้ เพราะนานแล้ว ไม่ได้ใส่ใจ

ถ้าเป็นเจ้าหน้าที่อุทยานจริงๆ ถือว่าบกพร่องมั้ยไม่ได้แจ้งเขา หรือแจ้งแบบผิดๆ?
นาวี : กรณีนี้ที่ทางนี้บอกว่าแจ้ง เราก็ไปเช็๋กดู เพราะจะลงทะเบียนไว้หมด ชื่อ นามสกุล เวลา แต่เคสนี้ไม่มี ถ้าเป็นเคสแบบนี้ในกรุงเทพฯ เรามีสัตวแพทย์พร้อม ออกไปดำเนินการแน่นอน 100 เปอร์เซ็นต์ แต่อันนี้อาจแจ้งผิดที่หรือเปล่า เพราะไม่มีแน่นอน

เป็นไปได้มั้ยแจ้งผิดที่?
มานพ : เขาให้เบอร์มา เราก็ไม่ทราบเหมือนกัน

วันนี้ทางฝั่งนี้อยากได้ลิงกลับไปดูแล มีโอกาสเป็นไปได้มั้ย เพราะเขาเลี้ยงมา 3 ปีกว่า ลิงก็รักเขา เขาก็ผูกพัน?
มัชฌมณ : กรมอุทยานเขาจะมีโครงการพ่อแม่อุปถัมภ์ ผู้เลี้ยงดูเดิมสามารถไปเยี่ยมลิงได้ ขอสนับสนุนอาหารได้

ถ้าเขาจะเอากลับไปเลี้ยงล่ะ?
ธานี : ถ้าตามกฎหมายยังไม่มี แม้ตัวพ.ร.บ.62 จะเขียนไว้ในมาตรา 27 การช่วยเหลือนสัตว์ป่า บาดเจ็บ อ่อนแอ สุดท้ายต้องให้เจ้าหน้าที่มาดูแล หรือมาตรา 86 กฎหมายวรรคสองเขียนไว้ว่า เจ้าหน้าที่อาจส่งให้สถานพยาบาลหรือสถานที่ที่ระบุไว้ในกรมอุทนายนเลี้ยงดูได้ แต่ไม่ใช่เรื่องเด็ดขาด เรื่องนี้ยังรอกฎหมายลูกซึ่งอยู่ระหว่างดำเนินการ

ตอนนี้ยังคืนไม่ได้?
ธานี : ครับ

เขาพยายามสื่อให้ฟังว่าลิงเหมือนพฤติกรรมมันหมดสัณชาตญาณความเป็นลิงป่าไปแล้ว?
มัชฌมณ : ถ้าสำหรับมุมมองหมอ น้องเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ การที่น้องไปอยู่กับพวกหนู น้องยังสามารถกินอาหาร กินน้ำได้ ไม่ถึงกับซึม เราก็พยายามปรับ

เขาพูดถึงเรื่องจิตใจ ลิงอยู่กับเขามา แต่วันนี้ต้องไปอยู่ในกรง?
สมรักษ์ : ผมพูดตรงๆ นะ เวลาน้องอยู่กับผม น้องกินอย่างมีความสุข แต่น้องกินอยู่ที่อุทยาน กินแตกต่างกันมาก เหมือนกินแล้วไม่มีความสุข เรารู้สายตาลูกเราดี

เขาพูดความรู้สึกของลิง?
มัชฌมณ : จริงๆ ลิงมีพฤติกรรมและการเรียนรู้ คุณพ่อกับน้องเลี้ยงมานานก็ผูกพัน เขาจะรู้ว่าถ้าเราอยู่กับคนนี้จะได้กินอาหาร เป็นพฤติกรรมที่เขาแสดงออกมา ตรงนี้พอน้องหมออีกคนเริ่มเลี้ยง พอน้องหมอไปที่ห้องพักน้อง น้องก็จะร้องเหมือนกัน เหมือนเขาก็เริ่มเรียนรู้ว่าพอพี่คนนี้มา เขาได้กินอาหาร ได้การดูแล

สมรักษ์ : แล้วจะแน่ใจแค่ไหนว่าน้องร้อง เพราะน้องเป็นคนที่ว่าถ้าไม่ชอบก็ไม่ชอบเลย

มัชฌมณ : ก็ต้องให้น้องปรับตัว เพราะไม่กี่วันเอง

สมรักษ์ : อยากให้อัดคลิปว่าน้องมีปฏิกิริยายังไงบ้าง เป็นยังไง อยู่กับเขาดีมั้ย

มัชฌมณ : น้องก็มีอัดวิดีโอคอลถ่ายคลิปทุกวัน อัปเดตสถานการณ์ตลอด และอนุญาตให้ทางเขาเยี่ยมได้

สมรักษ์ : ต้องเปลี่ยนเสื้อผ้าตลอดใครจะไปดูแลให้ ตอนนี้พวกเราบกพร่องเรื่องการทำงานหมดเลย ต้องไปดูแลเขาสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ทุกอย่างต้องใช้เงินต้องเดินทาง เราสงสารพ่อแม่เราต้องนอนร้องไห้ ทุกอย่างซึมไปหมด ไม่เป็นอันทำงาน

เป็นปัญหาโลกแตกจริงๆ มีสองมุมมอง มุมนึงก็เข้าใจคุณพ่อและเซฟที่เลี้ยงเหมือนลูก อีกมุมถ้าเลี้ยงแบบคน สัณชาตญาณความเป็นลิงหายไป และพออ้วนปุ๊บจะสร้างความลำบากให้ลิงในบั้นปลาย ขอถามคุณตั้ม กรณีแบบนี้หลับตาข้างนึงได้มั้ย?
ทศพร : จริงๆ ก็เข้าใจเจ้าหน้าที่ ถ้าหลับตาข้างนึง เขาอาจต้องหลับตาอีกหลายๆ ข้าง ผมก็เข้าใจ และผมก็เข้าใจเจ้าของและตัวลิง ผมว่าเจ้าของเขาถอยมาหนึ่งส่วน อุทยานก็ทำส่วนหนึ่ง ถ้ามีอะไรที่ตรงกลาง ก็จะลดวิกฤตสังคมในตอนนี้ได้ระดับหนึ่ง ระยะยาวค่อยดูอีกที

คิดว่าเป็นอะไร?
ทศพร : ผมว่าในการปรับพฤติกรรมสัตว์ต้องใช้เวลา บริบทสัตว์ที่มาไม่เหมือนกัน ในแง่ตัวกฎหมายสัตว์ป่าและหลักปฏิบัติเขาเหมือนเด็ก มนุษย์ดูแล พฤติกรรมเขาเปลี่ยนไปแล้ว การที่อยู่ดีๆ เอาเขาไปใส่กรง มันมีความเครียด หลักสุขภาพสัตว์เป็นสากล ไม่เกี่ยวสัตว์ป่าหรือสัตว์เลี้ยง จะมีตรงกลางตรงไหนมั้ยให้ลดตรงนี้ไปได้

ฝั่งนี้เขาห่วงสุขภาพจิตของลิง เพราะอยู่กับคนมา 3 ปีกว่า ฝนตกฟ้าร้องจะนอนคลุมโปงของมัน แล้วนี่ไปอยู่ในกรง มันจะอยู่ยังไง?
มัชฌมณ : ตอนนี้เราดูแลกัน น้องคนนึงดูแลเป็นหลัก หนูช่วยดูแลด้วย ตอนนี้น้องอยู่ในห้องพักคลินิกสัตว์ป่า เหมือนเป็นอาคาร เหมือนบ้าน แต่หนูรู้สึกว่าข้างในไม่ได้กว้างมาก อยากให้น้องลองปรับออกไปอยู่ข้างนอก ซึ่งจะทำที่ให้กว้างขึ้น มีที่ออกกำลังกาย และปรับโภชนาการ ก็อยากขอโอกาสให้หมอและน้องปรับดู ต้องใช้เวลา แต่เรายินดีให้น้องกับคุณลุงไปเยี่ยมไปช่วย ยินดีมากๆ ตลอดค่ะ ขอโอกาสให้น้องเขาได้ปรับตัวก่อน เพราะเขาเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ เขาก็มีโอกาสเรื่องความดุร้าย

แผลที่เขาถูกกัด ล่าสุดอาจต้องเข้าไอซียู เพราะติดเชื้อในกระแสเลือด?
สมรักษ์ : อันนี้ทราบแล้วครับ เราต้องถามไปว่ามันมีสัญชาตญาณของมันอยู่

เขาขออนุญาตจับมั้ย?
มานพ : เขาอยากจับมือน้อง แล้วเดินเข้าไปเองเลย ก็เตือนแล้วอย่าไปเล่นกับมัน เพราะไม่รู้จัก

ทศพร : สัตว์ที่เลี้ยงเจ้าของเข้าได้ แต่คนอื่นอยู่ดีๆ โผล่ไปผิดจังหวะมากกว่า

วันนี้ไม่เกี่ยวกับเรื่องกัดไม่กัด ตอนนี้ลิงอยู่ไหน ขอให้อยู่ใกล้ๆ บ้านเขาได้มั้ย?
ธานี : ขออนุญาตเสริม เรื่องสถานที่เป็นศูนย์ลิงเหมาะสมที่สุด มีความพร้อม อยากกราบเรียนว่าผมเชื่อคุณหมอน ะ ท่านเป็นคนมีความรู้ความสามารถ ทำวิชาการด้านลิงมาเยอะ ลองให้ท่านทำเรื่องการฟื้นฟูพฤติกรรม น้องมีสัณชาตญาณเดิมของเขาอยู่ เหมือนที่บอกว่าเราจะเลี้ยงลิงให้อยู่ในบ้าน หรือเลี้ยงลิงให้เป็นลิง สุดท้ายการคำนึงถึงคือเขาต้องมีสัญชาตญาณ

จะปล่อยมันเข้าป่าหรือยังไง?
ธานี : ต้องดูครับ ไม่ใช่สัตว์ทุกชนิดจะปล่อยเข้าป่าหมด ต้องดูว่าประเมินพฤติกรรมไหวมั้ยในการดำรงชีพ ทางหมอเขาจะประเมินได้

ธานี : การเลี้ยงสัตว์ในสภาพธรรมชาติให้เขาปรับตัวให้เคยชิน อย่างเคยทำนกกระเรียน ใช้เวลา 6 เดือนก่อนปล่อยเขาไป ฉะนั้นสัตว์ทุกชนิดไม่ได้ปล่อยเข้าป่าได้หมด ต้องมาดูพฤติกรรม

สมรักษ์ : ถ้าคุณเอาน้องไป แล้ววันนึงน้องตรอมใจและเสียชีวิต ใครจะรับผิดชอบ

ธานี : ผมว่าตอนนี้ลิงอยู่กับคุณหมอ ผมว่าคุณหมอดูได้แน่นอน

มานพ : ความคุ้นเคยจะไม่มี หมอไม่รู้ใจก็อตซิลล่าหรอก ทุกวันนี้หมอยังไม่กล้าจับเลย

มัชฌมณ : ต้องใช้เวลาค่ะคุณพ่อ หนูก็คอยอำนวยความสะดวกให้

มานพ : ผมขับรถร้อยกว่าโล ไปกลับ 250 โล ต้องเทียวไปเทียวมา ลำบากมาก น้องต้องอาบน้ำ ประแป้ง เช็ดตัว

ธานี : มันไม่มีข้อกฎหมายตรงไหนที่ให้ไปได้

ทศพร : ระเบียบลูกจะออกมาเมื่อไหร่

ธานี : ตอนนี้อยู่ระหว่างการร่างกฎหมายลูกอยู่

กฎหมายนี้ เดือนพ.ย. 64 อาจมีโอกาสให้ย้าย?
ธานี : ต้องดู แต่มันอยู่ในวรรคสองว่าต้องไปสถานพยาบาล สถานสงเคราะห์สัตว์ฯ ที่ได้ขึ้นกับกรมอุทยาน ตรงนี้ไม่ใช่กฎหมายที่บังคับเสร็จเด็ดขาด ในกฎหมายใช้คำว่าอาจ ก็แล้วแต่กรณี ต้องดูแต่ละกรณีไป